Αγχίαλος Χαλκίς - Αρχαία Χάλκεια

ΑΡΧΑΙΑ ΧΑΛΚΕΙΑ 

Αἰτωλῶν δ᾽ ἡγεῖτο Θόας Ἀνδραίμονος υἱός,

οἳ Πλευρῶν᾽ ἐνέμοντο καὶ Ὤλενον ἠδὲ Πυλήνην

Χαλκίδα τ᾽ ἀγχίαλον Καλυδῶνά τε πετρήεσσαν·

οὐ γὰρ ἔτ᾽ Οἰνῆος μεγαλήτορος υἱέες ἦσαν,

οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔτ᾽ αὐτὸς ἔην, θάνε δὲ ξανθὸς Μελέαγρος·

τῷ δ᾽ ἐπὶ πάντ᾽ ἐτέταλτο ἀνασσέμεν Αἰτωλοῖσι·

τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.

Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Β, στίχοι 638-644

 Στην Ιλιάδα του Ομήρου, αναφέρονται 5 Αιτωλικές πόλεις που, υπό την ηγεσία του Θόαντα, γιού του Ανδραίμοντα, συμμετείχαν με 40 πλοία στον Τρωικό πόλεμο. Αυτές ήταν οι Πλευρώνα, Ώλενος, Πυλήνη, Αγχίαλος Χαλκίδα και Καλυδώνα.

Η αρχαία Χαλκίδα, ή Χάλκεια, βρισκόταν στα παράλια της Αιτωλίας, 17 χιλιόμετρα δυτικά της Ναυπάκτου, στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το χωρίο της (Κάτω) Βασιλικής. Ερείπια της Αγχίαλου Χαλκίδας σώζονται περιμετρικά του σύγχρονου οικισμού.

Στα δυτικά του σημερινού οικισμού, στους προποδες της Βαράσοβας, στη θέση Πάγκαλη ή Τάπια πάνω από την παραλία της Λιμνοπούλας, σε έναν ήδη φυσικά οχυρωμένο χώρο, βρίσκεται οχυρωματική κατασκευή που χρονολογείται από την κλασική περίοδο. Χτίστικε από τους κατοίκους της Χάλκειας, πιθανότατα ως χώρος καταφυγής σε περίπτωση κινδύνου όταν ο χαμηλός λόφος της Αγ. Τριάδας δε θα προσέφερε ασφάλεια.

Η ύπαρξη και η ιστορία του αιτωλικού αυτού οικισμού δεν ήταν γνωστή σε πολλούς πέρα από τους κατοίκους της περιοχής και τους ειδικούς. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 οι οργανωμένες ανασκαφές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έφεραν στο φως πλήθος ευρημάτων, ανακινώντας το ενδιαφέρον για την αρχαία Χάλκεια.

Στα ανατολικά του σημερινού χωριού, σε απόσταση περίπου δέκα λεπτών με τα πόδια, βρίσκεται ο λόφος της Αγ. Τριάδας. Στην κορυφή του έχουν ανακαλυφθεί τα θεμέλια παλαιοχριστιανικής βασιλικής των μέσων της 1ης χιλιετίας μ.Χ. Το μέγεθός της έφτανε τα 30 μέτρα σε μήκος και 20 σε πλάτος. Ο λόφος είναι οχυρωμένος από τείχη που χρονολογούνται από τη βυζαντινή περίοδο. Σήμερα διατηρούνται σε καλή κατάσταση και φτάνουν σε ύψος μέχρι και τα 5 μέτρα στα βόρεια και ανατολικά του λόφου. Η βυζαντινή οχύρωση θεωρείται ότι αποτελεί συνέχεια οχυρωματικού έργου των ελληνιστικών χρόνων. Οι ανασκαφές, που έχουν γίνει τα τελευταία 20 χρόνια στην περιοχή, έχουν επίσης φέρει στο φως ευρήματα της κλασικής, της αρχαϊκής, της μυκηναϊκής και της προμυκηναϊκής περιόδου, ενώ η αρχαιολογική έρευνα έχει επισημάνει στοιχεία που υποδηλώνουν ανθρώπινη δραστηριότητα ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ. Πολλά από αυτά εκτείθενται σε διάφορά μουσεία ανά την Ελλάδα.

Φωτο Καραίσκος Τάσος

Πληροφορίες από :https://www.npress.gr/nafpaktia/chalkis-agchialos-i-spoudea-istoria-tis-archeas-chalkias/