Ιερό της Αρτέμιδος Επικρατείας - Αρχαία Αλυζία

Στους πρόποδες του Μεγανόρους και στην περιοχή «Δρυμώνας Αρχοντοχωρίου» υπήρχε στα αρχαία χρόνια ένα μικρό ιερό αφιερωμένο στη Θεά Άρτεμης Επικρατείας. Η ίδρυση του ιερού χρονολογείται στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Το ιερό ήταν μικρό γιατί λειτουργούσε, πιθανόν, ως παράρτημα του μεγάλου ιερού της πόλης.

Στον περίβολο, αλλά και στον υπόγειο αποθέτη του ναού, βρέθηκαν εκατοντάδες αφιερώματα τα οποία σήμερα βρίσκονται στις αποθήκες του Μουσείου Πατρών

Το πώμα του θησαυρού του Ιερού
Εκτίθεται στο Ξενοκράτειο αρχαιολογικό μουσείο Μεσολογγίου

Από τις ανασκαφές που έγιναν το 1992/93 από την ομάδα του αρχαιολόγου κ. Λάζαρου Κολώνα (Ι. Μόσχος, κ.ά.), βρέθηκαν στους αποθηκευτικούς χώρους του ιερού αγάλματα της θεάς Άρτεμης, καθώς και άλλα αφιερώματα γυναικών, μιας και τη λατρεία της την ασκούσαν κυρίως γυναίκες (η Άρτεμης ήταν Θεά του κυνηγιού, προστάτης της αγνότητας των κοριτσιών και αγοριών, και των λεχώνων).

Εξέχουσα θέση στο ιερό είχαν οι κοπέλες Καρυάτιδες (παρεκτρέπουσες) οι οποίες χόρευαν ένα λατρευτικό χορό προς τιμή της Άρτεμης.

Σήμερα στον τόπο αυτό υπάρχουν υπολείμματα του ιερού, του ανασκαφέντος αποθέτη, και κατά μήκος του ιερού και δίπλα από το σπήλαιο υπολείμματα ξενώνων των οικημάτων που φιλοξενούσαν τους πιστούς, κυρίως νησιώτες, κατά τις γιορτινές της μέρες.